Hành trình khách hàng (Customer Journey) mô tả toàn bộ quá trình tương tác giữa khách hàng và doanh nghiệp, từ nhận biết đến mua hàng và sau đó. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn kiến thức toàn diện về Customer Journey, giúp bạn tối ưu hóa trải nghiệm và gia tăng lòng trung thành của khách hàng.
Hành trình khách hàng (Customer Journey) là một thuật ngữ mô tả toàn bộ những trải nghiệm mà khách hàng có với một tổ chức, doanh nghiệp trong suốt quá trình tương tác, bao gồm tất cả các điểm chạm, từ lần đầu tiên khách hàng biết đến thương hiệu, cho đến khi họ mua sản phẩm, sử dụng dịch vụ và thậm chí là sau khi mua hàng.
Nói cách khác, hành trình khách hàng phản ánh quá trình mà một người từ chỗ chưa biết gì về doanh nghiệp, trở thành người tiêu dùng và sau đó có thể trở thành khách hàng trung thành. Hành trình khách hàng diễn ra trên tất cả các kênh tương tác, bao gồm cả online và offline như website, mạng xã hội, email, cửa hàng vật lý và các thiết bị di động.
Hành trình khách hàng là toàn bộ những trải nghiệm mà khách hàng có với doanh nghiệp
Customer Journey Map (CJM) hay bản đồ hành trình khách hàng, là một công cụ trực quan hóa toàn bộ hành trình của khách hàng khi tương tác với doanh nghiệp. CJM phác thảo chi tiết từng bước mà khách hàng trải qua, từ giai đoạn nhận thức ban đầu cho đến khi trở thành khách hàng trung thành.
Bản đồ này không chỉ đơn thuần là một sơ đồ, mà còn là một công cụ phân tích mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cảm xúc, suy nghĩ, hành động và các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định của khách hàng tại mỗi điểm chạm. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể xác định những điểm cần cải thiện trong hành trình khách hàng, từ đó mang lại trải nghiệm tốt hơn và thúc đẩy sự gắn kết lâu dài.
Customer Journey Map là công cụ trực quan hóa toàn bộ hành trình của khách hàng khi tương tác với doanh nghiệp
Việc xây dựng bản đồ hành trình khách hàng (Customer Journey Map) mang lại nhiều lợi ích thiết thực, giúp doanh nghiệp cải thiện mối quan hệ với khách hàng và thúc đẩy tăng trưởng. Dưới đây là một số lợi ích cụ thể:
Customer Journey Map giúp tối ưu hóa quy trình bán hàng
Có nhiều mô hình hành trình khách hàng khác nhau được phát triển để giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về cách khách hàng tương tác với thương hiệu. Mỗi mô hình có những đặc điểm và cách tiếp cận riêng, nhưng đều hướng tới mục tiêu chung là tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng. Dưới đây là một số mô hình phổ biến nhất:
Đây là một trong những mô hình truyền thống và được sử dụng rộng rãi nhất trong marketing. AIDA mô tả hành trình khách hàng qua 4 giai đoạn:
Mô hình AIDA được sử dụng rộng rãi trong Marketing
Được phát triển bởi Philip Kotler, mô hình 5A là phiên bản mở rộng của AIDA, phù hợp hơn với bối cảnh marketing hiện đại, nơi mà khách hàng có nhiều quyền lực hơn và sự kết nối giữa người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng.
Mô hình 5A là phiên bản mở rộng của mô hình AIDA
Mô hình AARRR còn được gọi là “Pirate Metrics,” được phát triển bởi Dave McClure, tập trung vào các chỉ số quan trọng trong quá trình tăng trưởng của startup. Mô hình này bao gồm 5 giai đoạn:
Mô hình AARRR tập trung vào các chỉ số quan trọng trong quá trình tăng trưởng của startup
Mô hình này tập trung vào trải nghiệm khách hàng và dịch vụ sau bán hàng, bao gồm 5 giai đoạn:
Mô hình ACCSR tập trung vào trải nghiệm khách hàng và dịch vụ sau bán hàng
Đây là mô hình kết hợp giữa các yếu tố của các mô hình trên, tập trung vào cả quá trình mua hàng và giai đoạn sau mua hàng. Mô hình này bao gồm 5 giai đoạn:
Mô hình ACCRA tập trung vào cả quá trình mua hàng và giai đoạn sau mua hàng
Để xây dựng một bản đồ hành trình khách hàng hiệu quả, mang lại giá trị thiết thực cho doanh nghiệp, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
Nguyên tắc quan trọng nhất khi xây dựng Customer Journey Map là phải xuất phát từ góc nhìn của khách hàng. Doanh nghiệp cần đặt mình vào vị trí của họ, suy nghĩ như họ, để thấu hiểu hành trình một cách chân thực nhất. Hãy thử trải nghiệm sản phẩm/dịch vụ từ lúc bắt đầu tìm kiếm thông tin cho đến khi sử dụng và sau khi mua hàng, như chính một khách hàng thực thụ.
Để làm được điều này, bạn cần nghiên cứu, khảo sát, phỏng vấn khách hàng để thu thập thông tin. Tìm hiểu về mong muốn, nhu cầu, kỳ vọng, cũng như những khó khăn, vướng mắc mà họ gặp phải trong quá trình tương tác với doanh nghiệp. Việc này giúp bạn có cái nhìn khách quan và toàn diện hơn về hành trình khách hàng, từ đó xây dựng bản đồ một cách chính xác.
Một Customer Journey Map hiệu quả cần được trình bày một cách trực quan, sinh động, dễ hiểu. Hãy sử dụng các hình ảnh, biểu đồ, sơ đồ, các ký hiệu trực quan để mô tả các giai đoạn, các điểm chạm, cảm xúc, và hành động của khách hàng. Việc này giúp đơn giản hóa thông tin, làm cho thông tin trở nên dễ hiểu và dễ nhớ hơn.
Mục tiêu là tạo ra một cái nhìn tổng thể, thể hiện được toàn bộ hành trình của khách hàng từ đầu đến cuối. Nhờ vậy, người xem dễ dàng hình dung được bức tranh tổng thể về trải nghiệm khách hàng. Hơn nữa, việc trực quan hóa còn giúp làm nổi bật những điểm tích cực cần phát huy và những điểm tiêu cực cần cải thiện, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp.
Trong thời đại số, khách hàng tương tác với doanh nghiệp qua rất nhiều kênh khác nhau, từ website, ứng dụng di động, mạng xã hội, email, đến điện thoại hay cửa hàng truyền thống. Do đó, Customer Journey Map cần phản ánh đầy đủ các kênh này để mang lại cái nhìn toàn diện về trải nghiệm khách hàng, bao gồm cả online và offline.
Việc ghi lại hành trình đa kênh giúp doanh nghiệp nắm bắt nhu cầu và mong đợi của khách hàng trên từng kênh cụ thể. Phân tích hành vi, sở thích, và phản hồi của khách hàng trên từng kênh để hiểu rõ hơn về họ. Từ đó, tạo ra trải nghiệm khách hàng liền mạch, đảm bảo sự nhất quán trong trải nghiệm trên tất cả các kênh, giúp khách hàng cảm thấy thoải mái và thuận tiện khi tương tác với doanh nghiệp.
Cảm xúc là yếu tố then chốt, có ảnh hưởng rất lớn đến việc ra quyết định mua hàng của khách hàng. Vì vậy, Customer Journey Map cần thể hiện rõ mối liên hệ giữa trải nghiệm tại mỗi điểm chạm và cảm xúc tương ứng của khách hàng.
Việc này giúp doanh nghiệp xác định những điểm chạm tạo ra cảm xúc tiêu cực cho khách hàng. Từ đó, có thể tìm cách cải thiện để mang lại trải nghiệm tích cực hơn. Hãy sử dụng các biểu tượng, màu sắc, hoặc các ký hiệu khác để thể hiện cảm xúc của khách hàng tại mỗi điểm chạm, giúp cho việc phân tích và đánh giá được trực quan và hiệu quả hơn.
Các nguyên tắc xây dựng Customer Journey Map
Trước khi bắt tay vào xây dựng Customer Journey Map, bạn cần xác định rõ ràng mục tiêu của mình. Bạn muốn đạt được điều gì thông qua việc xây dựng bản đồ này? Hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi như: Mục tiêu chính của việc phát triển bản đồ hành trình khách hàng là gì? Bạn muốn cải thiện điểm nào trong hành trình khách hàng?
Tiếp theo, hãy xác định đối tượng khách hàng chính mà bạn muốn tập trung vào. Họ là ai? Nhu cầu và mong muốn của họ là gì? Bạn cũng cần làm rõ mục tiêu và kết quả mong đợi cụ thể từ việc xây dựng bản đồ này. Bạn hy vọng sẽ thu được những thông tin gì? Cuối cùng, hãy xác định những dữ liệu nào sẽ là cơ sở để xây dựng bản đồ. Bạn sẽ thu thập thông tin từ những nguồn nào?
Customer Persona là hồ sơ chi tiết về khách hàng mục tiêu, bao gồm các thông tin về nhân khẩu học (độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thu nhập,…), sở thích, lối sống, tính cách, hành vi mua hàng,… Bước này giúp bạn hiểu rõ hơn về khách hàng của mình, từ đó xây dựng hành trình khách hàng phù hợp.
Để phác thảo chân dung khách hàng, bạn có thể thu thập thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như khảo sát khách hàng, phỏng vấn trực tiếp, nghiên cứu thị trường, phân tích dữ liệu website và mạng xã hội. Hãy cố gắng thu thập càng nhiều thông tin càng tốt để có được bức tranh toàn diện về khách hàng mục tiêu.
Touchpoint (điểm chạm) là bất kỳ điểm nào mà khách hàng tương tác với thương hiệu của bạn, cho dù đó là trực tuyến hay ngoại tuyến. Việc xác định đúng các điểm chạm là rất quan trọng để xây dựng một bản đồ hành trình khách hàng chính xác.
Hãy liệt kê tất cả các điểm chạm tiềm năng mà khách hàng có thể có với thương hiệu của bạn, từ lúc họ nhận thức về thương hiệu cho đến khi họ mua hàng và sử dụng sản phẩm/dịch vụ. Đừng quên tìm kiếm các giải pháp tiềm năng để giải quyết các yếu tố về hành động, cảm xúc và những thách thức có thể phát sinh tại mỗi điểm chạm.
Để hiểu rõ hơn về trải nghiệm của khách hàng, bạn cần thu thập phản hồi của họ từ nhiều nguồn khác nhau bao gồm cả hành động, cảm xúc và động lực của khách hàng.
Các nguồn thông tin hữu ích gồm khảo sát khách hàng, đánh giá sản phẩm/dịch vụ, bình luận trên mạng xã hội, email phản hồi, cuộc gọi đến bộ phận chăm sóc khách hàng,… Hãy cố gắng thu thập phản hồi từ nhiều kênh khác nhau để có được cái nhìn toàn diện về trải nghiệm khách hàng.
Pain Point (điểm đau) là những vấn đề, khó khăn, hoặc thách thức mà khách hàng gặp phải trong quá trình tương tác với thương hiệu của bạn. Việc xác định được Pain Point giúp bạn cải thiện trải nghiệm khách hàng và tăng sự hài lòng của họ.
Để xác định Pain Point, bạn cần phân tích phản hồi của khách hàng, đặc biệt chú ý đến những điểm mà khách hàng cảm thấy không hài lòng hoặc gặp khó khăn. Hãy cố gắng xác định nguyên nhân gốc rễ của những vấn đề này để có thể đưa ra giải pháp phù hợp. Pain Point thường được xác định tại những điểm tiếp xúc mà cảm xúc của khách hàng đang ở mức tiêu cực.
Có một số yếu tố chính thường được hiển thị trong Customer Journey Map như suy nghĩ, cảm xúc và hành động mà khách hàng có khi trải qua quá trình tương tác với sản phẩm/ dịch vụ thương hiệu. Việc thể hiện những yếu tố này nhằm giúp doanh nghiệp liên tục cải thiện hành trình khách hàng.
Tiếp theo là suy nghĩ, cảm xúc và hành động của khách hàng trải qua khi thực hiện các hoạt động hằng ngày. Dựa vào đó, doanh nghiệp sẽ có một góc nhìn đa chiều hơn về cuộc sống thường ngày cũng như những Pain Point mà khách hàng gặp phải trong cuộc sống. Từ đó giúp doanh nghiệp giải quyết đúng và hiệu quả những nhu cầu của họ.
Ngoài ra, cũng cần thể hiện những điều mà doanh nghiệp cho rằng khách hàng sẽ suy nghĩ, hành động và cảm nhận khi tương tác với thương hiệu. Các yếu tố khác không thể bỏ qua là các yếu tố mang đến trải nghiệm như con người, quy trình, công nghệ, chính sách. Đây là những yếu tố quan trọng để xác định nguyên nhân của Customer Journey Map hiện tại hoặc những bước cần thiết lập sơ đồ hành trình khách hàng trong tương lai.
Để triển khai và duy trì Customer Journey Map, bạn cần xác định các nguồn lực cần thiết, bao gồm nhân sự, công nghệ, tài chính, hệ thống quản lý,… Hãy đánh giá xem bạn đã có đủ nguồn lực chưa và cần bổ sung những gì.
Bạn có thể cần đầu tư vào các công cụ mới để thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng, đào tạo nhân viên về cách sử dụng bản đồ hành trình khách hàng, hoặc thuê ngoài các chuyên gia để hỗ trợ bạn trong quá trình xây dựng và triển khai bản đồ. Việc xác định rõ các nguồn lực cần thiết sẽ giúp bạn lập kế hoạch triển khai hiệu quả hơn.
Đây là bước cuối cùng, bạn sẽ sử dụng các công cụ như Google Sheet, Canva, Draw.io hoặc các phần mềm chuyên dụng khác để thiết kế và trực quan hóa bản đồ hành trình khách hàng. Hãy đảm bảo rằng bản đồ của bạn dễ đọc, dễ hiểu và truyền tải được thông tin một cách rõ ràng.
Bạn có thể sử dụng các biểu đồ, hình ảnh, màu sắc và các yếu tố trực quan khác để làm cho bản đồ trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Hãy nhớ rằng mục tiêu của việc hình ảnh hóa là giúp mọi người trong doanh nghiệp dễ dàng hiểu được hành trình khách hàng và sử dụng thông tin đó để cải thiện trải nghiệm khách hàng.
Các bước xây dựng Customer Journey Map hiệu quả
Sau khi đã xây dựng được bản đồ hành trình khách hàng, bạn cần liên tục theo dõi, đánh giá và tối ưu hóa để đảm bảo rằng Customer Journey Map luôn phản ánh chính xác trải nghiệm của khách hàng và mang lại giá trị cho doanh nghiệp. Dưới đây là một số cách để tối ưu hiệu quả:
Để cải thiện hành trình khách hàng, bạn cần có một tầm nhìn rõ ràng về những gì bạn muốn đạt được. Hãy xác định rõ các mục tiêu cụ thể mà bạn muốn hướng tới, ví dụ như tăng tỷ lệ chuyển đổi, nâng cao sự hài lòng của khách hàng,…
Việc xác định rõ tầm nhìn sẽ giúp bạn tập trung nỗ lực vào những điểm quan trọng nhất trong hành trình khách hàng. Bạn cần phân biệt rõ ràng giữa hành trình khách hàng hiện tại và hành trình khách hàng lý tưởng mà bạn muốn hướng tới. Dựa trên thái độ và nhu cầu của khách hàng tại những thời điểm quan trọng, hãy đưa ra những hành động phù hợp để tối ưu hóa trải nghiệm của họ và đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Sắp xếp Customer Journey Map theo thời gian thực là điều cần thiết để tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng. Điều này có nghĩa là bạn cần điều chỉnh chiến lược của mình dựa trên hành vi của khách hàng trong thời gian thực.
Hãy sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để theo dõi hành vi của khách hàng trên các kênh khác nhau. Dựa trên những thông tin thu thập được, bạn có thể điều chỉnh các điểm chạm, thông điệp và các chương trình khuyến mãi để phù hợp hơn với nhu cầu và mong muốn của khách hàng tại từng thời điểm. Việc này giúp tối ưu Customer Journey Map, giúp công cụ này trở nên linh hoạt và đáp ứng tốt hơn với những thay đổi trong hành vi của khách hàng.
Trải nghiệm của nhân viên có ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm của khách hàng. Khi nhân viên được trao quyền, có đầy đủ công cụ và được đào tạo bài bản, họ sẽ có thể cung cấp dịch vụ tốt hơn cho khách hàng.
Hãy cung cấp cho nhân viên của bạn các công cụ cần thiết để họ có thể làm việc hiệu quả hơn, ví dụ như hệ thống CRM, phần mềm quản lý khách hàng,… Tạo động lực cho nhân viên bằng cách khen thưởng, công nhận những đóng góp của họ trong việc cải thiện trải nghiệm khách hàng. Khi nhân viên của bạn có trải nghiệm làm việc tốt, họ sẽ có động lực để mang lại trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng.
Starbucks là một ví dụ điển hình về việc xây dựng hành trình khách hàng xuất sắc, biến việc uống cà phê thành một trải nghiệm đáng nhớ. Trong phần phân tích này, chúng ta sẽ tập trung vào cách Starbucks tối ưu hóa từng điểm chạm trong hành trình khách hàng để tạo ra sự khác biệt và lòng trung thành.
Starbucks không chỉ bán cà phê mà còn bán trải nghiệm. Ứng dụng di động thông minh cho phép đặt hàng, thanh toán, tích điểm, nhận ưu đãi cá nhân hóa, tạo sự tiện lợi và gắn kết. Không gian cửa hàng được thiết kế như “nơi chốn thứ ba”, thoải mái để làm việc, học tập, gặp gỡ. Nhân viên được đào tạo để thân thiện, nhiệt tình, tạo bầu không khí dễ chịu. Chương trình khách hàng thân thiết Starbucks Rewards khuyến khích quay lại bằng tích điểm, đổi quà, ưu đãi đặc biệt.
Điểm thành công then chốt của Starbucks là sự kết hợp hoàn hảo giữa công nghệ, không gian, con người và dịch vụ. Họ không chỉ tập trung vào một yếu tố đơn lẻ mà tối ưu hóa toàn bộ hành trình, từ lúc khách hàng nghĩ đến việc uống cà phê cho đến khi rời khỏi cửa hàng (hoặc thậm chí sau đó). Sự cá nhân hóa trải nghiệm, ghi nhớ tên, thức uống yêu thích, gợi ý dựa trên lịch sử mua hàng, khiến khách hàng cảm thấy được quan tâm đặc biệt.
Qua case study của Starbucks, doanh nghiệp cần tập trung vào toàn bộ hành trình khách hàng, không chỉ sản phẩm. Hãy tận dụng công nghệ để tăng tiện lợi, cá nhân hóa trải nghiệm để tạo sự khác biệt và xây dựng cộng đồng khách hàng trung thành để duy trì tăng trưởng bền vững.
Hành trình khách hàng của Starbucks
Tóm lại, hành trình khách hàng là chìa khóa để doanh nghiệp thấu hiểu, chinh phục và giữ chân khách hàng. Qua bài viết, hy vọng bạn đã nắm vững khái niệm, lợi ích, cách xây dựng và tối ưu Customer Journey hiệu quả. Hãy vận dụng linh hoạt những kiến thức này, học hỏi từ ví dụ thành công của Starbucks để tạo ra trải nghiệm khách hàng vượt trội, thúc đẩy tăng trưởng và tạo dựng sự khác biệt trên thị trường.
Xem thêm:
_ About us
© All Copyright 2024 by THINKDIGITAL
PRIVACY POLICY
Do Not Sell/Share My Personal Information
Limit the Use of My Sensitive Personal Information
Our mission is to build an ecosystem of digital products & services to help customers be more innovative, effective, successful in Marketing & Sales.